De bloedhete zomer is nu echt voorbij. De klok een uur terug. We gaan nu toch echt de laatste maanden van het jaar in… Vanochtend regende het zacht. Nu ik deze blogpost schrijf, schijnt de zon en waait het stevig. Luna, de poes, komt ’s avonds weer binnen slapen. Dus dan weet je het wel: andere tijden breken aan. En ik hoop met heel mijn hart dat de huidige sombere tijden zullen plaatsmaken voor een tijd met vele lichtpuntjes, meer perspectief en meer verdraagzaamheid. Dan heb ik het niet zozeer over mijn eigen leventje, maar vooral over de wereld in vlammen. Ver weg, maar toch ook weer dichtbij. Off- en online. 

Als ik scroll door allerlei nieuwsberichten, columns, posts op social media, tweets, dan zie ik momenteel vooral woede, hoogopgelopen emoties, vijandigheid, haat en frustraties. Is het niet klimaatverandering (de Nationale Klimaatweek begint vandaag in Nederland) en de rol die mensen hierin hebben, dan is het wel de oorlog in Israël en Gaza, die we ook in Europa voelen.

In de laatste weken sinds 7 oktober, de 9/11 van Israël , sta ik paf van wat ik allemaal lees (en dan houd ik me nog in hoeveel dat is, puur uit zelfbehoud). Het lijkt wel alsof deze oorlog een vijandigheid en haat heeft ontketend, waarvan je – in het ergste geval – denkt dat die toch echt wat dieper verscholen zouden liggen. 

Maar zo diep verschuilt gif zich blijkbaar niet. Dat is mij wel pijnlijk duidelijk geworden. Heel wat maskers vielen – en vallen nog steeds – af. Zo makkelijk gaat dat. Momenteel voel ik me bespeeld door de klassieke en de sociale media – en dat was met de pandemie ook al niet te weinig. We worden emotioneel alle kanten opgeslingerd door de gekozen woorden en beelden. En zie dan het hoofd maar eens koel te houden en kalm te blijven. Kan niet. En toch moet het. Ik, als buitenstaander 4000 km van het slagveld, in een klein huisje op een eiland, moet dat. Dat privilege, om dat woord maar eens te gebruiken, heb ik. En jij die dit leest waarschijnlijk ook. En óf ik daar dankbaar voor ben!

Ik wil niet meegaan in die behoefte aan conflicten continu. Klimaat, corona, de oorlog in Oekraïne die nog steeds voortwoedt, het Midden-Oosten…Allemaal onderwerpen, waarin groepen lijnrecht tegenover elkaar staan, waarin verschillende waarheden lijken te bestaan. En feiten die er regelmatig niet eens meer toedoen.

Gelukkig heb ik verschillende individuen zien oproepen om bovenal de mede-menselijkheid te bewaren: psychiater Esther van Fenema, journalist Joris Luyendijk, psychotherapeut Esther Perel (beide vrouwen met een joodse geschiedenis en hij jarenlang werkzaam geweest als verslaggever in het oorlogsgebied). Helaas voor sommigen reeds een gepasseerd station. 

Iemand die ik nog ken uit Amsterdam schreef vorige week n.a.v. mijn Instagram-post dat ik moest kiezen. ‘Of je bent pro-Israël of je bent pro-Palestina,’ schreef ze. Maar er is nog een kant: pro-peace. ‘Nee lieverd, pro-peace bestaat niet,’ zo zei ze.

Voor mij bestaat die wel. Als wij 4000 km verderop al niet meer geloven dat Israëliërs en Palestijnen – gewoon net als jij en ik – zonder bommen, raketten en geweld willen leven, dan zij toch al helemaal niet meer?

We lijken alles terug te moeten voeren naar een simpel zwart-wit, terwijl er zo vele grijs-tinten zijn. Dader- en slachtofferschap vaak samen gaan. De onderdrukker ook de ondergedrukte – en andersom – is. Maar, veel liever zien we één kant en die is al te verschrikkelijk voor woorden. We willen het hoofd van de bad guy(s) nu!

Beiden willen elkaar dood, het leed is nu te groot, en vrede niet in de verste verte denkbaar. Het zal hoogstwaarschijnlijk nooit een gelukkig huwelijk worden tussen Palestijnen en Israëliërs, maar help hen scheiden en laat hen elkaar tenminste gedogen in hetzelfde huis, opgesplitst in een ruimte voor ieder. Nu klink ik waarschijnlijk als een dwaze hippie, dat snap ik wel. Toch, de Israëlische schrijver en vredesactivist Amos Oz (hij leeft al enige jaren niet meer) heeft die metafoor van het huwelijk, de scheiding en het verdeelde huis eens zo beschreven in zijn essay Hoe genees je een fanaticus? Ik vond dat  treffend. Of Oz in de huidige tijd met het terroristische Hamas in Gaza nog steeds zo zou denken, zullen we nooit weten. 

De activistische schrijver zag een gevecht tussen ‘right’ en ‘right’ als het om de ‘gewone’ Israëliër en Palestijn gaat, en zo wil ik het ook zien . Op het pad van vrede en gelijkheid. Maar ik weet ook dat ik veel niet weet. En dat vind ik eigenlijk alleen maar een geluk.  

Con Amor,

Eva