~ Scroll down to read in English ~

Misschien heb je ook wel eens gedacht aan een sabbatical. Een tijdje weg. Naar het buitenland wellicht. Tijd voor andere zaken dan jaar in, jaar uit werken en geld verdienen. Klinkt vast als een luxe om je focus voor een tijdje te kunnen verleggen. En in veel gevallen voelt, en is, dat ook zeker zo.

Een luxe waaraan weliswaar een gevaar kleeft: na het einde van de sabbatical kun je door verkregen inzichten en ervaringen niet meer terug naar het ‘oude’ en moet het roer volledig om. Zo verliep het bij mij. Het roer ging behoorlijk radicaal om. Momenteel woon ik samen met mijn partner in een piepklein huisje, een verlengde caseta, temidden van de natuur op het Mallorcaanse platteland. Vrienden, familie, ons werk en onze fijne woning in Amsterdam lieten we achter ons.

In een tijd van massale en vaak vernietigende consumptie roept zo’n kentering vragen op als: hoeveel heb ik nodig om comfortabel te leven. Heb ik wel een hypotheek en een auto (of twee) nodig? Wat maakt me gelukkig? Hoe kan ik meer eco-vriendelijk en duurzaam leven? Het plaatje van het moderne leven in grote huizen met maandelijkse, vaak hoge, hypotheeklasten waar dag in, dag uit voor gewerkt moet worden, is niet per se de weg die we opmoeten. Althans, voor mij niet. 

Ecologische community

Gedurende een periode van de sabbatical, nu bijna tien jaar geleden, woonden mijn partner en ik in een ecologische community op Ibiza. Op vele fronten was dit een eye-opener, zowel positief als negatief. Zo leerde ik alles over compost en compost-toiletten (waarbij uitwerpselen niet weggespoeld worden naar het onbekende, maar juist van waarde zijn ter verbetering van de aarde waarin van alles kan groeien) en koos ik bewust om dierlijke producten niet langer meer te consumeren. Die maanden betekenden het startsein voor een eenvoudiger, maar vooral ook bewuster leven.

De keuze voor een -bijna- offgrid huisje (water hebben we via een aansluiting naar het dorp toe) in het midden van Mallorca is bij mij en mijn partner ontstaan vanuit een idealisme om duurzaam, met een kleinere voetafdruk te leven, en de vrijheid om uit de haast en gejaagdheid te stappen die we eerder in Nederland hebben gekend. Het tempo ligt hier laag, haast is er amper. In een chaotische wereld waarin we zo veel moeten doen en we zo veel moeten zijn, is dit een manier om het leven te vereenvoudigen. 

De Amerikaanse schrijver Henry David Thoreau (1817-1862) predikte simple living al in 1854 in zijn boek Walden, dat pas ver na zijn dood bekendheid kreeg. Thoreau woonde een tijdlang in een zelfgebouwd huisje in het bos aan een meer in de buurt van Concord, Massachusetts. Daar had hij tevens een tuin aangelegd, waarin hij zijn voedsel verbouwde. De les die Thoreau hemzelf en anderen wilde geven was opgesomd in het ene woord ‘simplify’: vereenvoudig behoeften en ambities, leer te verheugen in het eenvoudige geluk dat de natuurlijke wereld te bieden heeft. Maar ook: weiger de gebruikelijke definities van succes te accepteren. Bijna twee eeuwen later in een tijd van overvloedig kapitalisme is het geluid van Walden springlevend.

Bewust ontspullen

Deze eenvoudige manier van leven geeft nieuwe perspectieven. Automatisch dwingt een kleine woonoppervlakte om te ontspullen. Bij elk ding nagaan: heb ik het nodig en zo ja, waar heb ik er plek voor. Zo heb ik mijn kledingstukken aanzienlijk verminderd en al mijn boeken naar een antiquariaat gebracht (met pijn in mijn hart) om vervolgens alleen nog maar boeken op een e-reader te kopen en te lezen. Eén boekenplank is er nu nog over. Meerdere keren verhuizen helpt ook om alles nog eens door je handen te laten gaan en te beslissen: houden of weg ermee. Downsizen dus, maar ook om meer ecologisch en economisch bewust te worden. We zijn immers zo gewend om te consumeren – spullen, kleding – en door dat kleine huisje sta je ineens meer stil bij de impact van dat koopgedrag, iets wat daarvoor nauwelijks gebeurde. Bovendien, geluk neemt niet toe van meer spullen kopen, hoogstens een moment van blijdschap, maar dat vervliegt weer gauw tot de volgende consumptieshot. 

Meer tijd

Daarnaast koop je letterlijk tijd en daarmee vrijheid door klein behuisd te zijn: omdat de levenskosten drastisch naar beneden gaan, valt de noodzaak aan een fulltime baan grotendeels weg. Helemaal als energie van de rijkelijke zon komt, water spotgoedkoop is, en warmte in de winter van een zelfgebouwde rocket stove komt: een efficiënte houtverbrander die minder hout nodig heeft om een woning warm te stoken (centrale verwarming op Mallorca is niet de standaard, vele woningen zijn voorzien van een houtkachel of huizen worden verwarmd middels een airco/warmtepomp). Voor mij betekent deze simpele en minimalistische levensstijl dat ik meer tijd heb om de dingen te doen die ik graag doe: schrijven, bloggen, lezen, fietsen, maar ook om zelf onze eigen groenten te verbouwen, om meer zelfvoorzienend te zijn en onafhankelijker wanneer de voorraden in de supermarkten om wat voor reden dan ook niet meer aangevuld kunnen worden. En uiteraard gezonder (én lekkerder) te kunnen eten, want de aarde waarin alles groeit is vol leven in plaats van op sterven na dood door het gewoonlijke excessieve gebruik van landbouwgif.

Niet altijd idylle

Het vrijheidselement is een vaakgehoord argument in de keuze om klein behuisd op een stuk(je) land te gaan wonen. Tiny homes gaan eigenlijk altijd gepaard met wonen temidden van natuur, waardoor het doorgaans een geromantiseerd en idyllisch beeld geeft. Deels absoluut waar. Ontwaken met het geluid van de vele zwartkopjes en roodborstjes die onze fincita bezoeken, is alvast een mooi begin van de dag. Maar vergis je niet, als het over de praktische kant gaat, hoe bewust je alles moet indelen op een kleine oppervlakte, veel kan gewoon niet. Dat koken in een mini-keuken soms ergernis geeft. Je hooguit één vriend binnen kunt uitnodigen, want je hebt maar twee stoelen. En languit op de bank hangen, kan niet, want er ís geen bank. Daar staat tegenover dat de tuin een grote ronde tafel, omringd door volle granaatappelbomen en geurende jasmijn, heeft met genoeg ruimte voor onze bezoekers.

De overgang naar dit leven op dit eiland ging niet zonder slag of stoot. Mijn werk als jurist achterlaten, viel me toch zwaarder dan ik dacht. Het was een loslaten van iets vertrouwds, waarvan ik wist dat er een inkomen mee te verdienen viel, in Nederland.

“Wat doe jij?”

Omdat ‘je bent wat je doet’ zo’n beetje de filosofie is in de westerse wereld hebben we die typische neiging ons te identificeren met ons werk. Let maar ’s op hoe vaak Nederlanders bij een eerste ontmoeting je vrijwel meteen vragen: “Wat doe jij eigenlijk?”

Als dat vertrouwde antwoord er – om wat voor reden dan ook – niet meer is, wat zeg je dan? Of als je, weer wat stappen verder, je jezelf afvraagt: wie ben ik? Dus los van werk en functie. Het heeft me wat jaren gekost om los te komen van die vermoeiende zelf-identificatie met werk en een positie die dat werk oplevert. Een tijd lang betrapte ik mezelf erop dat ik er tegenop zag om naar borrels of praatfeestjes te gaan van mensen die ik nog niet kende, daar waar vaak één van de eerste vragen van vreemden was wat voor werk ik deed. En mensen je dus meteen -bewust of onbewust- in een hokje plaatsen. Onder Nederlanders, heb ik gemerkt, is die behoefte veel sterker aanwezig dan onder Spanjaarden.

Borrel-schuchterheid

Wat moest ik zeggen als iemand vroeg wat ik doe in het leven en ik op dat moment alleen maar van mijn nieuwe, enorme vrijheid wilde genieten. Die vraag en daardoor borrel-schuchterheid drong zich pas op nadat het antwoord niet meer duidelijk was, toen we na het sabbatical op het eiland besloten te blijven. Mijn partner had zijn antwoord voor zo’n nieuwsgierige Nederlander op Ibiza wél klaar: “Ik doe zo min mogelijk”, antwoordde hij dan. Komische taferelen gaf het, de verdwaasde blikken van de mensen, ik moest mijn lachen vaak inhouden. Het gesprek was daarmee vaak teneinde, maar dat gaf niet.

Is dit nu ultieme vrijheid? Het roer omgooien, in het onbekende stappen en vooral doen waar je zin in hebt, omdat levenskosten zodanig laag zijn door de gekozen manier van eenvoudig, duurzamer leven? Aan de buitenkant lijk je vrij, maar aan de binnenkant duurt dat aanzienlijk langer, want ineens status-loos, zonder leuk salaris, huis, mooie spullen en auto waar de huidige Westerse samenleving zo op teert en waar je toch vaak op beoordeeld wordt. Vrij zijn van de ‘je bent wat je hebt’-maatschappij is al een stuk in die richting. Inmiddels weet ik dat vrijheid ook betekent dat je los komt van het antwoord op deze vraag. Of er komt ineens een andere vraag bij: is het niet heel egoïstisch om naar een zonnig eiland te verhuizen waar niemand echt haast lijkt te hebben en je min of meer kunt doen wat je wilt, zonder grote verantwoordelijkheden te dragen? Ja. Nee. Het antwoord op die vraag moet ik je – voor nu – schuldig blijven.  

Gelukszoeker

Ik beschouw mezelf als een gelukszoeker en daarvoor heb ik geen bureaucratische en onmenselijke procedures hoeven te volgen. We mogen onszelf inwoners van dit Mallorcaanse dorpje noemen. Ik weet nu dat ik niet veel nodig heb om geluk te ervaren. Geluk vind ik in de hoeveelheid natuur om mij heen, de beschikbaarheid van goede en gezonde ingrediënten om voedsel te bereiden, de vrijheid om te lummelen, te dromen, (onuitgevoerde) ideeën te verzamelen, de vermoeidheid na een lange fietstocht (we leven zonder auto), het milde klimaat (de maanden waarin het in Nederland guur en grijs is) of gewoon momenten helemaal niets hoeven doen.

De vrijheid om je tijd meer in te delen zoals je wenst is een luxe die niet altijd en niet iedereen bevalt. Je moet zelf de motivatie vinden om het werk te doen wat je waardevol vindt. Dat kan lastig zijn. In deze vrijheid kun je verdrinken met het gevaar dat je stuurloos raakt. Omdat ik periodes ken dat er weinig structuur is in het dagelijkse leven, zoals in de de bloedhete Spaanse zomer, en structuur juist richting geeft en houvast, loop ik daar wel eens tegenaan. In de zee van vrijheid moet ik dus koers houden. Als ik afdwaal, voel ik me schuldig en minder waard. Dan denk ik aan familie en vrienden met kinderen, die veel zorg nodig hebben, en met banen die het nodige van hen eisen. Ikzelf heb bewust niet gekozen voor kinderen. Met kinderen zou ik dit leven een stuk minder bevrijdend vinden. Of met een vervelende man. Ik weet inmiddels dat je veel van elkaar moet houden om in een tiny home – ons huisje is maar 15 m2 – te kunnen wonen. 

Oplossen woningnood

Naast de bevrijdende rebellie tegen het alsmaar meer en groter willen, kunnen tiny homes ook een oplossing bieden voor de woningnood. In Nederland, maar ook op Mallorca komen onder meer starters maar moeilijk aan een huis. Er zijn te weinig betaalbare woningen. Naast nieuwe filosofische en ideologische inzichten à la Thoreau’s Walden kunnen tiny homes ook praktische oplossingen bieden. De aankomende minister van Volkshuisvesting zou er goed aan doen dit serieus te bekijken. 

Voor een eenvoudige en ecologische manier van leven zal niet iedereen uit vrije wil kiezen. Waarschijnlijk ook niet comfortabel genoeg om op een toilet te zitten zonder dat schoon drinkwater jouw uitwerpselen wegspoelt. Wat voor mij inmiddels een bron van leven is (compost!), black gold, is dat niet per se voor de ander. Vóór mijn sabbatical, hooggehakt aan een bureau in plaats van op versleten sneakers in de aarde, ook in de verste verte niet. 

Deze week ook verschenen op Reporters Online.

Read here in English :

The Liberating Rebellion of a Simple Life

Maybe you’ve once thought about taking a sabbatical. To go away for a while. Perhaps to a foreign country. Time to do other things than work and make money year in, and year out. It probably sounds like a luxury to be able to shift your focus for a while. And in many cases it certainly is that way.

A luxury with a danger attached: after the end of the sabbatical you’re not able to go back to the “old” because of new insights and experiences which almost force you to change course completely. That’s what happened to me. I changed course quite radically. Currently I live with my partner in a super tiny house, an extended caseta, surrounded by nature in the Majorcan countryside. Friends, family, work and our nice and comfortable home in Amsterdam we left behind.

In a time of massive and often destructive consumption, such a change raises questions such as: how much do I need to live comfortably. Do I even need a mortgage and a car (or two)? What makes me happy? How can I live more eco-friendly and sustainable? The picture of modern living in big houses with monthly, often high, mortgage payments that require working day in and day out is not necessarily the way to go. At least, not for me.

Ecological community

During a period of the sabbatical, now almost ten years ago, my partner and I lived in an ecological community on Ibiza. In many aspects this was an eye-opener, both positive and negative. For example, I learned all about compost and compost-toilets (where excrement s aren’t flushed away into the unknown, but instead is of value to improve the earth in which all kinds of plants can grow) and I consciously chose to no longer consume animal products. Those months marked the start of a simpler, but above all more conscious life.

The choice for a – nearly – off-grid tiny home (we have water via a connection to the village) in the middle of Mallorca was born out of idealism to live sustainably, with a smaller footprint, and the freedom to step out of the rush and busyness we have previously known in the Netherlands. The pace here is slow, hurry we hardly know here. In a chaotic world where we have to do so much and be so much, this is a way to simplify life.

American writer Henry David Thoreau (1817-1862) encouraged simple living as early as 1854 in his book Walden, which did not achieve fame until well after his death. For a time, Thoreau lived in a self-built cottage in the woods next to a lake near Concord, Massachusetts. There he had also created a garden to grow his food. The lesson Thoreau wanted to teach himself and others was summed up in this one word “simplify”: simplify needs and ambitions, learn to rejoice in the simple happiness the natural world has to offer. But also: refuse to accept the usual definitions of success. Nearly two centuries later in a time of abundant capitalism, Walden’s sound is alive and well.

Consciously consuming less

This simple way of living gives new perspectives. Automatically, a small living space forces you to consume less and look critically at your stuff. With each thing, consider: do I need it and if so, where do I have room for it. For example, I significantly reduced my clothing items and took all my books to an antiquarian bookshop (with pain in my heart) only to buy and read books by e-reader. One bookshelf remained. Moving house multiple times also helps to let everything go through your hands once more and decide: keep it or get rid of it. So downsize, but also to become more ecologically and economically aware. After all, we are so used to consuming — stuff, clothes — and a tiny house suddenly makes you think more about the impact of it all, which hardly ever happened before. Besides, happiness does not increase by consuming more stuff, at most a moment of joy, but that soon dissipates again until scoring the next consumption shot.

Time and freedom

Besides, you literally buy time and therefore freedom by being small-housed: as the living expenses drop dramatically, the need for a full-time job disappears. Especially when energy comes from the abundant sun, water is super cheap, and heat in winter comes from a home-built rocket stove: an efficient wood burner that requires less wood to heat a home (central heating in Mallorca is not the standard, many homes have a wood-burning stove or houses are heated by an air conditioner/heat pump). For me, this simple and minimalist lifestyle means that I have more time to do the things I love: writing, blogging, reading, cycling, but also to grow our own vegetables, to be more self-sufficient and more independent when supermarket stocks can no longer be replenished for whatever reason. And of course to be able to eat healthier (and tastier), because the soil in which everything grows is full of life instead of dying from the usual excessive use of pesticides.

Not always idyllic

The element of freedom is an often-heard argument in the choice to become a tiny home dweller on a plot of land. Tiny homes are actually always associated with living amidst nature, which usually gives it a romanticised and idyllic image. Partly this is the absolute truth. Waking up to the sound of the black caps and robins visiting our fincita is already a dream. But make no mistake, when it comes to the practical side, how deliberately you have to arrange everything in a small space, much just can’t be done. That cooking in a mini-kitchen sometimes causes annoyance. You can at most invite one friend inside, because you only have two chairs. And you cannot hang out on the couch, because there ís no couch. On the other hand, the garden has a large round table, surrounded by  pomegranate trees and fragrant jasmine, with enough space for our visitors.

The transition to this life on this island wasn’t without difficulty. Leaving my work as an independent legal professional was harder than I thought. I had to let go of something familiar, something I knew I could earn a living with, in the Netherlands.

“What do you do?”

Since “you are what you do” is pretty much the philosophy in the Western world, we have that typical tendency to identify ourselves with our work. Just notice how often when you first meet Dutch people how they ask you almost immediately, “What do you do?”

When that familiar answer — for whatever reason — is no longer there, what do you say? Or if, a few steps further on, you ask yourself: who am I? So apart from work and job-title. It took me some years to break free from that tiresome self-identification with work and a position that it provides. For a while I caught myself being reluctant to go to get-togethers or parties of people I didn’t know yet, where often one of the first questions from strangers was what kind of work I did. And so people immediately – consciously or unconsciously – put you in a box. Among Dutch people, I have noticed, this need is much stronger than among Spaniards.

Timidity 

What was I supposed to say when someone asked what I do in life and all I wanted to do at that moment in time was enjoying my new freedom. This question and therefore timidity only dawned on me after the answer was no longer clear, when we decided to stay on the island after the end of the sabbatical. My partner did have his answer ready for such a nosy Dutchie on Ibiza: “I do as little as possible,” he would reply. It gave funny scenes, the dazed looks of the people, I often had to restrain my laughter. Mostly the conversation immediately came to an end, but that didn’t matter too much.

So is this ultimate freedom? Changing course, stepping into the unknown and doing what you feel like, because expenses are so low due to the chosen way of simple, sustainable living? On the outside you seem free, but on the inside it lasts considerably longer, because suddenly you’re without status, without a nice salary, house, beautiful things and car that today’s Western society values and you are often judged by. Being free from the “you are what you have” society is already a step in that direction. By now I know that freedom also means to be free from the answer to this question. Or another question suddenly comes to mind: isn’t it selfish to move to a sunny island where no one really seems to be in a hurry and you can do more or less what you want, without having to bear major responsibilities? Yes. No. I have to leave you with the answer to that question — for now.

Fortune seeker

I consider myself a fortune seeker and for that I did not have to follow bureaucratic and inhumane procedures. We can call ourselves residents of this little Mallorcan village. I know now that I don’t need much to experience happiness. I find happiness in the simple things: in the amount of nature around me, the availability of good and healthy ingredients to prepare food, the freedom to potter around, dream, collect (unimplemented) ideas, the fatigue after a long bike ride (we live without a car), the mild climate (the months in which it is rainy, stormy and grey in Holland), a coffee together outside on a december morning, or just moments of not having to do anything at all.

The freedom to manage your time more as you wish is a luxury that doesn’t always fit and not everyone likes. You have to find the motivation yourself to do the work you find valuable. That can be tricky. You can drown in this freedom at the risk of losing direction. Because I have periods when there is little structure in daily life, such as during the sweltering Spanish summer, and structure is what gives direction and support, I sometimes run into that. So in the sea of freedom I have to stay on course. When I stray, I feel guilty and less worthy. Then I think of family and friends with children who need a lot of care and with demanding jobs. We consciously did not choose to have children. With children, I would find this life a lot less liberating. The same with an annoying husband. Living in a tiny home — ours is only 15 m2 — you really have to love each other.

Solution to housing shortage

Besides being a liberating rebellion against wanting more and more and bigger and faster, tiny homes can also offer a solution to the housing shortage. In the Netherlands, but also on Mallorca, first-time buyers and others find it difficult to find a house. There are too few affordable homes. Besides new philosophical and ideological insights à la Thoreau’s Walden, tiny homes can also offer practical solutions. The next Minister of Housing should look at this seriously.

For a simple and ecological way of life, not everyone would choose freely. Probably also not comfortable enough to sit on a toilet without clean drinking water washing away your excrements. What during these years has become a source of life for me (compost!), black gold, is not necessarily so for others. Before my sabbatical, high-heeled at an office desk instead of wearing old sneakers in the soil, it was neither to me.

Support my writings?

A small donation is very appreciated. It keeps me going.

You can subscribe or give a one time donation here:

https://evalunes.backme.org

🙏🏽